Dąb Józef - drzewo z historią w tle

Położenie:

Miejscowość: Wiśniowa (gmina Wiśniowa, powiat strzyżowski, województwo podkarpackie). Współrzędne geograficzne: 49°52'07.2"N; 21°38'39.0"E, rośnie na terenie należącym do samorządu powiatowego w Strzyżowie, zarządzanym przez Powiatowe Centrum Kultury
i Turystyki w Wiśniowej.

Charakterystyka:

Ma wysoko oczyszczony, walcowaty pień z widoczną, częściowo zarośniętą szczeliną i wydrążeniem w środku. Korona z grubymi konarami oraz ubytkami w formie kieszeni. Pokryty ciemnoszarą, grubą i podłużnie spękaną korowiną. Dąb „Józef” od 1954 r. objęty jest ochroną prawną jako polski pomnik przyrody. Jest jednym z najcenniejszych drzew w Zespole Parkowo - Dworskim i Folwarcznym w Wiśniowej, na obszarze gminy Wiśniowa, powiatu strzyżowskiego i województwa podkarpackiego.

Okolica:

Dąb „Józef” rośnie prawdopodobnie od początków stałego osadnictwa w dolinie Wisłoka, tj. od drugiej połowy XIV w. Wówczas, po poszerzeniu granic Królestwa Polskiego przez Kazimierza Wielkiego, na tym terenie założono kilkadziesiąt nowych osad, w tym Wiśniową (1366 r.). Dzieje miejscowości związane były z rodami: Bogoriów, Frysztackich, Odrowążów, Firlejów, Mniszchów, Jabłonowskich, Mycielskich i in. Park, w którym rośnie Dąb Józef, został założony z wykorzystaniem starodrzewia istniejących lasów grądowych. Charakter parku w stylu angielskim nadano mu na przełomie XIX i XX w., kiedy to powstały m.in. sąsiadujące z parkiem, urokliwe aleje grabowe oraz neoromańska kaplica grobowa rodziny Mycielskich.

Historia:

W okresie międzywojennym w Wiśniowej przebywało wielu malarzy związanych ze środowiskiem krakowskim, w tym Józef Mehoffer (1869-1946), który urzeczony pięknem wiśniowskich dębów, uwiecznił jeden z nich na swoim szkicu. Rysunek ten trafił następnie na rewers stuzłotowego banknotu, używanego w latach 30-tych XX w. w II Rzeczypospolitej.
Z dębem "Józefem'" związana jest także niezwykła historia z okresu II wojny św. Zgodnie z zapisanymi w archiwach świadectwami we wnętrzu drzewa przez kilka dni ukrywali się żydowscy bracia noszący nazwisko Hymi, uciekinierzy z pobliskiego Frysztaka, zaopatrywani przez okolicznych mieszkańców. Udokumentowano to m.in. na jednym z fotogramów w Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej koło Łańcuta. W wydrążonym pniu drzewa wg relacji świadków znajdowała się dwupoziomowa skrytka, która umożliwiała obserwację oraz dostarczała schronienia.

Konkurs:

W 2016 r. Dąb „Józef” zwyciężył w finale 6. edycji polskiego konkursu Drzewo Roku organizowanego przez Klub Gaja. Do konkursu zgłoszono 115 drzew z całej Polski, spośród których wyłoniono 16 finalistów. Ambasadorami konkursu byli: podróżniczka i pisarka Elżbieta Dzikowska, reżyser Kazimierz Kutz oraz językoznawca i miłośnik języka polskiego prof. Jan Miodek. Konkurs miał formę plebiscytu, w którym drogą internetową oddawano głosy na wybrane drzewa. Dąb "Józef" uzyskał 4310 głosów.

W październiku 2016 r. delegacja z powiatu strzyżowskiego odebrała nagrodę dla „Józefa” w Bibliotece Narodowej w Warszawie.

W związku ze zwycięstwem w polskiej edycji konkursu „Józef” reprezentował Polskę w konkursie Europejskie Drzewo Roku 2017 organizowanym przez Environmental Partnership Association. Jak piszą organizatorzy: "Celem Konkursu Europejskie Drzewo Roku jest zwrócenie uwagi na ciekawe stare drzewa, jako ważne elementy dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, które powinniśmy cenić i chronić. W konkursie Europejskie Drzewo Roku, w odróżnieniu od innych konkursów, decydujące nie jest piękno, rozmiary, czy też wiek, ale historia i związki drzew z ludźmi. Szukamy drzew, które stały się integralną częścią społeczności." 21.03.2017 r. w Parlamencie Europejskim w Brukseli delegacja samorządu powiatowego w Strzyżowie, Gminy Wiśniowa, Nadleśnictwa Strzyżów oraz Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie odebrała nagrodę dla dębu „Józef” jako Europejskiego Drzewa Roku 2017. Dąb „Józef” z liczbą 17597 głosów internautów zwyciężył w rywalizacji z drzewami reprezentującymi 16 europejskich krajów. 

Aktualne informacje na temat Dębu Józef można śledzić na jego fanpagu na Facebooku.

Galeria zdjęć